Robert Kemkers,  donderdag 12 december 2013

 

Column van Robert Kemkers van in

De afgelopen tijd werd ik vaak benaderd met de vraag of buitenlanders straks ook landbouwgrond kunnen kopen. Toen Hongarije op 1 mei 2004 toetrad tot de EU heeft het een voorbehoud gemaakt t.a.v. de mogelijkheden voor andere EU-burgers om landbouwgrond te kopen.

Dit was ingevoerd uit angst dat buitenlanders de Hongaarse landbouwgrond zouden opkopen en speculeren, met als gevolg dat de grond voor armere Hongaarse boerengezinnen onbetaalbaar zou zijn. Hongarije kreeg zeven jaar uitstel, met de mogelijkheid dit nog eens met drie jaar te verlengen. Daar heeft het land gebruik van gemaakt, met als gevolg dat buitenlanders momenteel geen landbouwgrond kunnen kopen; feitelijk betekent dit, dat men alleen binnen de bebouwde kom kan kopen of, bij wijze van uitzondering, een ’tanya’ in het buitengebied, met maximaal 6.000 m2 grond.

Nu de tien jaar komend voorjaar voorbij zijn mag vanaf 1 mei 2014 geen onderscheid meer gemaakt worden op basis van nationaliteit: alle hebben dezelfde rechten als Hongaren op dit punt. De Hongaarse regering heeft echter besloten zeer strenge regels in te stellen, om te voorkomen dat bedrijven, grootgrondbezitters of andere rijke Hongaren of buitenlanders de landbouwgrond kopen. Er geldt binnenkort een zeer streng beleid voor het (ver)kopen of (ver)pachten van landbouwgrond, ongeacht de ligging binnen of buiten de bebouwde kom of op de zogenoemde ’wijnheuvel’.

De belangrijkste regels voor buitenlanders zijn: voor alle objecten die niet officieel zijn geregistreerd als landbouwgrond (waar geen agrarische waarde voor is opgenomen) verandert er niets: deze kan iedereen onbeperkt kopen, zowel privé als ook op naam van een bedrijf. In de praktijk betekent dit, dat men binnen de bebouwde kom (’belterület’) ca. 99,9% van de percelen kan kopen. Als de tuin is aangemerkt als ’erf’ (’udvar’) gelden dus géén beperkingen aan de oppervlakte. Ook voor losse woningen buiten de bebouwde kom, zonder agrarische waarde (bijv. (voormalige) bos- of spoorwachterswoningen of schuren) geldt geen beperking.

Laat ik beginnen met het goede nieuws: straks kan men ook als EUstaatsburger (dus niet als rechtspersoon) ongeacht de ligging binnen of buiten de kom of in de ’wijnheuvel’ tot maximaal 1 hectare landbouwgrond (incl. wijngaard, boomgaard, bos, volkstuin enz.) per persoon kopen en bezitten. Hierbij telt alle landbouwgrond die men reeds in bezit heeft mee! Rekening wordt gehouden met het eigendomsaandeel dat men bezit: als men bijv. met drie personen in gelijke delen een perceel van anderhalve hectare koopt, telt dit per persoon als een halve hectare. Vermoedelijk hoeft men in de meeste van deze gevallen, met name indien het gaat om grond binnen de ’wijnheuvel’ ook straks geen procedure te volgen om de grond aan te bieden aan iedereen die een eerste recht van koop heeft. Kleine stukken landbouwgrond kan men straks dus kopen en in geval van een ’tanya’ (d.w.z. een boerenbehuizing met landbouwgrond, gelegen in het buitengebied) is de grens straks dus niet meer 6.000 m2, maar 10.000 m2 (per persoon). Deze vrijstelling geldt niet voor staatsburgers van andere landen dan de (EER)!

Het slechte nieuws is dat na 1 mei 2014 de aankoop van meer dan 1 hectare grond veel moeilijker wordt, zowel voor buitenlanders als Hongaren. In de praktijk komt het erop neer dat men alleen grotere oppervlakten landbouw- of bosgrond kan kopen of pachten als men een in Hongarije erkende agrarische opleiding heeft gevolgd, of als men minimaal drie jaar aaneengesloten als landbouwer in Hongarije is geregistreerd en voor eigen rekening en risico produceert. Tevens moet men bij voorkeur binnen dezelfde gemeente permanent wonen of het bedrijf hebben waar de grond is gelegen, of anders minimaal 3 jaar wonen in een gemeente die binnen een straal van 20 km. van de betreffende grond is gelegen. Zoals de regels er nu uitzien zal het voor verreweg de meeste buitenlanders in de praktijk zeer moeilijk zijn om aan deze regels of de uitzonderingen te voldoen; dat geldt overigens ook voor veruit de meeste Hongaren. In de praktijk zullen straks alleen lokale landbouwers of hun directe familieleden landbouwgrond kunnen kopen of pachten. Daarnaast geldt er een zeer complex systeem dat een hele rij gegadigden een voorkeursrecht geeft bij koop of pacht, alsmede aan de Hongaarse Staat. Op dit alles wordt (vermoedelijk streng) toegezien door diverse instanties, waaronder nieuwe lokale raden van landbouwers. Op het overtreden van de regels of het maken van onderhandse afspraken om de wetgeving te omzeilen staan diverse sancties, waaronder hoge boetes.

mr.drs. R.H.C. Kemkers / Robert Kemkers


Externe links

. Interessant artikel met achtergrondinformatie over de strijd tegen het opkopen van goedkope landbouwgrond in Hongarije, Bulgarije, Roemenië, Polen en Litouwen door buitenlandse investeringsmaatschappijen.