Ralf Scholten,  vrijdag 22 december 2023

 

Als op Allerheiligen, een nationale feestdag in Spanje, de doden worden herdacht, is het niet altijd een droevige aangelegenheid: Op sommige plaatsen wordt deze christelijke feestdag zelfs met opvallend goed humeur, grappige gebruiken en nachtelijke feesten gevierd. Net als overal zijn er bloemen voor de graven, maar ook muziek, dans, carnaval en veel lekker eten.

Zo gebeurt er bijvoorbeeld op 31 oktober, een dag voor Allerheiligen, iets heel vreemds in de markthallen van de Zuid-Spaanse stad Cádiz: fruit, groenten, vis en vlees worden kleurrijk verkleed en op een humoristische manier tentoongesteld.

Varkentjes als Superman, vissen als voetbalfans - De marktlui in Cádiz verkleden hun waren bij de verkoopstand

Dan staren varkentjes verkleed als Superman vanachter de vleestoog naar de kopers. Vissen zijn gemaskerd als fans van de lokale voetbalclub. En vrolijke mannetjes met sinaasappel- of kaki-gezichten kijken vanachter de fruitstallen.

Op veel plaatsen wordt van de vreemde verkleedactie bijna als bij carnaval een wedstrijd gemaakt, waarbij de opgezette marktscènes lokale politici en actuele gebeurtenissen satirisch op de hak nemen. Rouwverwerking op zijn Spaans.

In de keuken en aan de eettafel is Allerheiligen (“todos los santos”) in Cádiz, net als elders in Spanje, ook merkbaar: Men eet veel oliebollen (buñuelos). Of zoete “heiligenbeenderen” (“huesos de santo”) van marsepein, gevuld met suikerzoete eidooier.

Op veel plaatsen worden de doden geëerd met een kastanjefeest - Op geen enkele dag in het jaar worden zoveel bloemen verkocht als op Allerheiligen

Natuurlijk is het ook een traditie in Spanje om op Allerheiligendag de graven van overleden familieleden te versieren en te bezoeken. Op geen enkele dag worden meer bloemen verkocht dan op 1 november. De begraafplaatsen lijken op een zee van bloemen.

In de Spaanse hoofdstad Madrid bevindt zich overigens een van de grootste begraafplaatsen van Europa. Het enorme grafveld genaamd La Almudena strekt zich uit over 120 hectare in het oosten van de stad, wat ongeveer even zoveel voetbalvelden is. Op de in 1884 geopende en steeds uitgebreide begraafplaats liggen de stoffelijke resten van ongeveer vijf miljoen mensen.

Op Allerheiligendag spelen de rond deze tijd rijpende kastanjes op veel plaatsen een grote rol. In de Spaanse regio Galicië viert men bijvoorbeeld tussen 31 oktober en 11 november in veel dorpen het kastanjefeest. Dan worden bergen kastanjes geroosterd en - vergezeld van vers geperste wijn - gegeten. Ook muziek, volksdansen en zang horen erbij.

In Asturië komen families op de avond voor Allerheiligen overal bij elkaar rond het kampvuur en roosteren verse kastanjes voor de levenden en ook voor de doden. Alles wat van het rooster valt, laat men liggen - als gift voor de overledenen.

Cristina Garcia Rodero recalls befriending postmen and bakers to access remote Spanish villages, documenting their rites and traditions, and the disappearance of the hidden Spain that she loved