Frank Scholtens,  donderdag 16 december 2021

 

Toen we het huis kochten in 2012 was ik nog niet met ecologisch bouwen bezig. Dat is pas gekomen toen diverse Duitse aannemers me kwamen vertellen dat alles rot was en gesloopt diende te worden, bestel maar een heleboel containers. Slopen, strippen, kaal halen en containers, ik schrok daar toen zo van en ben toen heel hard op de rem gaan staan.

Ik heb toen alle aannemers er uit gegooid en ben heel hard gaan nadenken wat me nu zo aantrok in het pand. Ik vroeg me af hoe deden we de dingen toen we 20 waren? Wat zijn nu fijne materialen om mee te werken en om in te leven? Hoe kun je verbouwen met behoud van de oude sfeer maar wel met modern comfort? Is het echt zo rot zoals ze beweren?

Het antwoord bleek simpel: doe het zelf, ik ben de ten slotte van de generatie met “” als motto, ik was dat alleen even vergeten. Het pand zelf is vroeger tussen 1764 en 1912 diverse keren verbouwd met uitsluitend natuurlijke materialen uit de buurt. Bomen uit het bos, de leem komt uit de tuin je kan nog zien waar ze het hebben afgegraven. De stenen van de fundamenten vind je overal in de streek en waarschijnlijk zijn die al gevonden bij het afgraven van de leem in de tuin. Natuurlijke materialen zijn fijne materialen om mee te werken en door ze te gebruiken behoud je de sfeer van het huis. Men noemt dit ook wel ecologisch bouwen maar daar kwam ik pas later achter.

De ecologische architect die ik inschakelde bevestigde mijn hoop dat het pand helemaal niet rot was en prima gered kon worden met eenvoudige ingrepen. Er was wel her en der lekkage, maar de schade viel mee en sloop niet nodig. Het was in zijn ogen juist een geluk dat de vorige bewoner niks had gedaan en vooral niet had geprobeerd met voorzetwanden, pur en allerlei isolatie de boel op te knappen, wat ongetwijfeld voor enorme vochtproblemen had gezorgd en daarmee rotting van de constructie.

Wat is ecologisch bouwen? Hoofdzaak is dat je je beperkt in de bouwmaterialen tot de volgende eeuwenoude traditionele materialen: hout, steen, leem, kalk, ijzer, koper, zink en glas zo heb ik het van geleerd. Verder zo veel mogelijk materialen uit de buurt halen, hergebruiken en goed nadenken over wat je doet en wat de lange termijn gevolgen zijn voor het huis, het comfort en de aarde. Maar bovenal stop met haast en druk, dat houdt het leuk.

De vorige bewoner deed eigenlijk niks aan het huis en daardoor is er ook weinig stuk gemaakt, dat wil zeggen alles was nog zo’n beetje zoals in 1912 op de CV en elektriciteit na. Aanvankelijk bouwden we dus niet ecologisch maar gelukkig waren we toen vooral met het dak bezig. De enige echte fout die we daar gemaakt hebben is dat we cement hebben gebruikt in plaats van kalk, gelukkig maar op een minimaal aantal plekken. Verder zijn de met een niet ecologische verf. Deze verf is sowieso helemaal de verkeerde keuze geweest, omdat er steeds een soort schimmel op ontstaat, dit zal helaas dus nog een keer helemaal opnieuw moeten (slik 41 ramen). Buiten deze zaken hebben we niet echt gezondigd, nou ja op een klein beetje pur na dan, maar dat herstellen we ergens in de toekomst.

Kun je alles ecologisch doen? Het zal vast kunnen, maar je loopt regelmatig tegen bepaalde grenzen aan. Allereerst moet je goed plannen, want de ecologische materialen zijn niet overal te koop en bij sommige leveranciers absurd duur. Goed vooruit plannen is noodzaak, even naar de bouwmarkt is er niet bij en de dichtstbijzijnde ecologische bouwmarkt in Duitsland (op een uur rijden) is absurd duur. Het is heus niet zo dat ecologisch bouwen altijd duur is, het is ook regelmatig goedkoper, maar je moet wel je adresjes weten om het budget in de gaten houden.

Plastic is eigenlijk een no-go volgens de materialenlijst, maar voor afvoerpijpen ontkom je er niet aan volgens mij. Ook met elektra krijg je te maken met plastic, contactdozen, kabels, schakelaars en stopcontacten, het is allemaal plastic. Ik ben niet zo’n purist dat ik dan maar zonder stroom ga zitten, het is een streven, maar als het niet kan of onbetaalbaar is dan kijk ik toch even verder.

Bijna al het hout dat we gebruiken komt uit de buurt of zelfs direct uit het naburige bos. De heeft ons ooit bomen geschonken die we zelf tot voor nieuw . Voor de steiger haalden we , voor een prikkie van de graaf gekregen. Ander hout komt of van de buurman die een enorme voorraad heeft of van een timmerfabriek vlakbij. Verven haal ik in Nederland meestal bij in Amsterdam en direct bij de firma . De meeste andere dingen halen we in de Hagebau in Bad Berleburg of ik bestel op Internet. Het kan dus zijn dat deze materialen niet echt lokaal zijn, maar ik houd wel zo veel mogelijk rekening met korte afstanden.

Het fijnste van ecologisch bouwen is toch wel dat je eigenlijk nooit in de stank zit, leem en zijn prettig om mee te werken. De houtverven die ik nu gebruik drogen bovendien zo snel dat je direct door kan werken. Ik ben blij met de keuze die ik gemaakt heb, het geeft ook een soort rust en eenheid en dat is fijn. Dit artikel is eerder verschenen op de blog Bouwval Gezocht en Gevonden : .

is een blog over het ecologische opknapproces van een bouwval tot droomhuis in Wittgenstein (Duitsland) en de ervaringen als Nederlander in het buitenland.