Robert Kemkers,  donderdag 29 mei 2014

 

Column van Robert Kemkers van in

Op 15 maart 2014 is tegelijk met het nieuwe Hongaarse Burgerlijk Wetboek het gewijzigde erfrecht van kracht geworden. In onze juridische praktijk merk ik dat steeds meer Nederlanders en Belgen met bezit in Hongarije hierover vragen hebben, daarom leek deze recente aanpassing mij een geschikt moment om hier in het algemeen iets over te schrijven.

Laat ik een veelvuldig voorkomend misverstand maar direct uit de wereld helpen: als u te maken krijgt met de verdeling van een erfenis met bezit in Hongarije dan is het in principe altijd noodzakelijk dat u (óók) in Hongarije door een notaris de erfenis laat afhandelen; een verklaring van erfrecht van een Nederlandse of Belgische notaris, of een testament alleen is niet voldoende!

Niet alleen komen bij de afhandeling van de erfenis van iemand met bezit (of die woonachtig was) in Hongarije de Hongaarse autoriteiten om de hoek kijken, het kan zelfs heel goed zijn dat het Hongaarse erfrecht van toepassing is. Dit laatste is bijvoorbeeld het geval als de overledene geen testament heeft opgesteld en minimaal vijf jaar in Hongarije woont (d.w.z.: voor het merendeel van de tijd verblijft). Ik kan in de beperkte ruimte van deze rubriek slechts op de hoofdlijnen ingaan en moet dus bepaalde nuances en uitzonderingen weglaten.

De hoofdregel is dat een buitenlands testament ook in Hongarije geldig is, mits het voldoet aan de wettelijke vereisten en mits u de nationaliteit van dat land heeft of er langdurig woont (of heeft gewoond). Echter ook in dit geval zal een Hongaarse notaris zich ervan dienen te verwittigen of het testament geldig is, of het niet in strijd is met het Nederlandse (of Belgische) recht en of om bepaalde uitzonderingsgronden geen strijd is met het Hongaarse recht. In ieder geval zullen zowel een overlijdensakte (uittreksel) als ook het testament allemaal officieel door het staatsvertaalbureau OFFI vertaald moeten worden. Alle erfgenamen moeten langskomen, of zich laten vertegenwoordigen door een Hongaarse advocaat of schriftelijk een reactie indienen. De eerste stap wordt overigens niet gezet door de notaris van een bepaald district, maar door de gemeentesecretarie van de Hongaarse verblijf- of woonplaats van de overledene, om een inventarisatie (en taxatie) te maken van waaruit de erfenis bestaat.

Indien de overledene geen (geldig) testament had en nog geen vijf jaar het hoofdverblijf in Hongarije, dan is het erfrecht van de nationaliteit van de overledene in principe geldig. In dit geval dient de Hongaarse notaris uit te zoeken hoe het betreffende erfrecht werkt, wie de erfgenamen zijn en moet er in bepaalde gevallen beoordeeld worden of er geen strijd is met Hongaars recht. Indien de overledene langer dan vijf jaar in Hongarije woonde (en was ingeschreven) en geen testament heeft nagelaten, dan wordt er geërfd volgens het Hongaars erfrecht. Sinds 15 maart j.l. lijkt dit meer op het Nederlandse en Belgische recht, maar er zijn nog steeds belangrijke verschillen. Kort gezegd komt het erop neer dat de langstlevende echtgeno(o)t(e) het vruchtgebruik of een kindsdeel erft, net als de kinderen van de overledene. In principe geldt een geregistreerd parterschap niet en betaalt een partner i.t.t. een echtgeno(o)t(e) successierechten; gaat u er daarom zeker niet vanuit als u niet gehuwd bent dat de (geregistreerd) partner erfgenaam is! De langstlevende echtgenoot krijgt een zogeheten eeuwigdurend vruchtgebruik alleen nog maar op de woning waar men daadwerkelijk woonde op het moment van overlijden van de partner. De overige erfgenamen kunnen in dat geval geen verkoop afdwingen of eisen, zolang deze betreffende echtgenoot nog in leven is. Voor de overige bezittingen geldt dat dus niet (meer) en erft iedereen een ’kindsdeel’; niet zoals in o.a. Nederland, waar de langstlevende partner in principe over alles kan beschikken - tenzij niet alle erfgenamen daarmee akkoord zijn en hun legitieme portie opeisen. Ook in Hongarije geldt een legitieme portie: kinderen hebben in principe altijd recht op de helft van wat ze zonder testament volgens de wet zonder zouden krijgen. Er kunnen in de praktijk afwijkingen zijn t.a.v. de kring en volgorde van erfgenamen.

Het is eigenlijk voor iedereen, maar zeker voor wie vijf jaar of langer in Hongarije woont of van plan is dat te doen belangrijk zich goed voor te laten lichten door een goede Hongaarse jurist, bij voorkeur iemand met wie u zelf goed kunt communiceren. Men kan besluiten een Hongaars (evt. meertalig) testament op te laten stellen door een Hongaarse notaris of advocaat en dit centraal te laten registreren. Men kan hierin veel regelen en evt. aansluiten bij hetgeen men in eigen land reeds bij testament heeft vastgelegd. Natuurlijk hangt veel af van uw persoonlijke situatie, maar mocht het dan ooit een keer zo zijn, dan kan in dit geval de erfenis door een Hongaarse notaris aanmerkelijk sneller (enkele weken of maanden i.p.v. een of meerdere jaren!) worden afgehandeld en alle kosten die men bespaart voor o.a. al het vertaalwerk wegen vrijwel altijd ruimschoots op tegen de kosten voor het Hongaarse testament. Een goed testament kan veel narigheid en belasting voor de erfgenamen later voorkomen.