Robert Kemkers,  maandag 5 december 2016



Door: Robert Kemkers,

Steeds vaker krijgen wij vragen van Nederlandse en Belgische klanten over de ziektekostenverzekering. Steeds meer mensen komen (semi-)permanent in Hongarije wonen en een aanmerkelijk deel van hen is gepensioneerd, voor wie dit een belangrijk onderwerp is. Aangezien de laatste jaren het nodige gewijzigd is, deze keer aandacht voor de mogelijkheden en voorwaarden voor een zorgverzekering.

Europese Ziekenfondspas
Voor veruit de meeste lezers is de situatie tamelijk eenvoudig. Wie slechts af en toe in Hongarije verblijft of wie nog een officieel woonadres in een andere EU-lidstaat heeft, kan gewoon gebruik maken van zijn eigen Nederlandse, Belgische of Duitse zorgverzekering. Deze heeft een dekking voor alle landen van de Europese Economische Ruimte (EER), waaronder ook Hongarije. Wel is het aan te raden om te beschikken over een zogenoemde 'Europese Ziekenfondspas' (European Health Insurance Card (EHIC), in België: EZVK). Steeds vaker drukt de Nederlandse of Belgische zorgverzekering deze EHIC af op de achterkant van de eigen, traditionele ziekenfondspas. Als dat niet het geval is, kan men via internet of telefonisch gratis zo’n EHIC aanvragen. Het is verstandig om dit pasje altijd mee te nemen, aangezien men dan doorgaans de kosten van een bezoek aan een huisarts, specialist of ziekenhuis in Hongarije niet hoeft voor te schieten (de kosten van medicijnen zijn meestal wel deels voor eigen rekening). Het gaat in dit geval overigens alleen om strikt noodzakelijke zorg wegens ziekte tijdens het verblijf; voor verdere (na)behandeling is men aangewezen op de ziekenzorg in het eigen land.
Ook als men wil emigreren naar Hongarije, of alleen een Hongaarse adreskaart en registratiekaart/verblijfsvergunningspas wil aanvragen, wordt altijd gevraagd naar deze EHIC. Als men die niet kan overleggen, dient men over aanmerkelijk meer inkomen of spaargeld te beschikken om in aanmerking te komen voor de verblijfsvergunning.
Wie om bepaalde redenen geen Europese ziekenfondspas kan aanvragen, kan als alternatief bij de eigen zorgverzekeraar een zogenaamd S1formulier aanvragen (voorheen E106formulier); dit is een bewijs dat men in het thuisland verzekerd is voor ziektekosten en hiermee ook recht op vergoeding van het wettelijke basiszorgpakket in Hongarije heeft.

Hongaarse Ziekenfondspas
Voor wie permanent in Hongarije verblijft en niet meer ingeschreven is in Nederland of België ligt de situatie anders: hij of zij kan dan niet meer verzekerd blijven voor de ziektekosten in eigen land, maar dient een Hongaarse ziekenfondspas aan te vragen. In alle gevallen kan dat via een kantoor van de Hongaarse Nationale Ziekenfondskas (Országos Egészségbiztosítási Pénztár; OEP). Deze valt administratief onder de provinciale gedeconcentreerde rijksdienst (Megyei Kormányhivatal) en dit betekent dat men naar het ziekenfonds moet van de Hongaarse provincie waar men woonachtig is. De hoofdvestiging is altijd in de provinciehoofdstad, hier is ook de meeste kennis aanwezig. De mensen die geëmigreerd zijn naar de Mecsek regio kunnen dus het beste terecht in respectievelijk Pécs, Szekszárd of Kaposvár. Men kan bij de Hongaarse ziekenfondskas een Hongaarse ziekenfondspas (papiertje) aanvragen, in het Hongaars bekend onder de naam TÁJ-kártya. In het geval van buitenlandse staatsburgers is de geldigheid van dit pasje doorgaans gekoppeld aan de geldigheidstermijn van het paspoort of ID-kaart; als men dus een nieuw reisdocument krijgt dient men ook even bij het ziekenfonds langs te gaan om ter plaatse gratis een nieuw pasje aan te vragen. Met dit pasje heeft men in Hongarije niet alleen recht op de strikt noodzakelijke zorg, maar op dezelfde zorg die alle Hongaren hebben. Naar dit pasje wordt altijd gevraagd bij de huisarts, gezondheidscentrum en Ziekenhuis.

Basiszorg gedekt
In Hongarije is vrijwel iedereen via het nationale rijksziekenfonds van de eerder genoemde OEP verzekerd, dus niet particulier. Met deze zorgverzekering is de basiszorg volledig gedekt: bezoek aan huisarts, tandarts, spoedeisende hulp, doorverwijzing naar een specialist, ziekenhuisopname en gebruikte medicijnen en eventuele kleinere hulpmiddelen tijdens het verblijf in het ziekenhuis. Behandelingen in privéklinieken worden niet of slechts ten dele vergoed. Medicijnen voor gebruik thuis zijn in Hongarije vrijwel alleen te verkrijgen via de apotheek (gyógyszertár; patika) en dienen zonder recept zelf betaald te worden. Indien het medicijn is voorgeschreven op recept door een arts dan wordt een deel vergoed door het ziekenfonds, men betaalt op vertoon van de ziekenfondspas dan alleen de eigen bijdrage. Hoe hoog die is hangt af van het soort medicijn en de aandoening. De eigen bijdrage varieert in de meeste gevallen van 25 tot 75%. Goed nieuws is dat veruit de meeste medicijnen in Hongarije (stukken) goedkoper zijn dan in WestEuropa.

Wie en wat
Voor minderjarigen t/m 18 jaar is het Hongaarse ziekenfonds in principe helemaal gratis. Scholieren en studenten zijn ook gratis verzekerd en ook wie gepensioneerd, arbeidsongeschikt, met zwangerschapsverlof is of een andere toelage krijgt.

Voor wie in Hongarije in loondienst is of een eigen bedrijf heeft (en geen verzekering in het buitenland heeft) wordt de ziekenfondspremie direct via de belasting betaald; de werkgever dient dit in te houden op het loon en direct over te maken. Op dit moment bedraagt de ziekenfondspremie voor werkenden ongeveer 8,5% van het brutoloon.

Voor gepensioneerden en degenen die in het land van herkomst een uitkering of toelage ontvangen is er een ander systeem voor het regelen van de ziektekostenverzekering. Zij kunnen voor zichzelf en eventueel voor de echtgeno(o)t(e)/partner bij het Zorginstituut Nederland (Belgen bij hun ziekenfonds/mutualiteit) het eerder genoemde S1-formulier aanvragen; in Nederland wordt hiervoor doorgaans nog altijd de oude naam E121- formulier gehanteerd. Hiermee blijft men in het buitenland verzekerd en draagt men een premie af (die wordt ingehouden op het pensioen of uitkering), maar heeft men recht op de gebruikelijke, dagelijkse zorg in Hongarije. Omdat de zorgkosten hier stukken lager zijn dan in West-Europa (de gemiddelde premie en kosten van zorgverleners behoren tot de laagste binnen de EU) betaalt men aanzienlijk minder premie (doorgaans enkele eurotientjes per maand) dan gemiddeld in Nederland. Met dit formulier gaat men vervolgens naar de Hongaarse Nationale Ziekenfondskas om de eerder genoemde Hongaarse zorgpas (TÁJ-kártya) aan te vragen. De Hongaarse zorgverzekering dekt dan de ziektekosten, maar men hoeft daar geen aparte premie voor te betalen in Hongarije. De eerdere eigen (particuliere) zorgverzekering in Nederland of België wordt dan stopgezet. Omdat men in het land van herkomst de premie betaalt, krijgt men vandaaruit de EHIC/EZVK-pas opgestuurd.

Ten slotte is er natuurlijk nog een grote groep Nederlandstalige immigranten in Hongarije die noch gepensioneerd, noch arbeidsongeschikt is en ook niet werkt in Hongarije. Zij dienen als ze niet meer ingeschreven staan en verzekerd zijn in het ‘thuisland’ zich verplicht te verzekeren via de Hongaarse Nationale Ziekenfondskas. Men betaalt dan de verplichte minimale maandelijkse bijdrage (op dit moment net iets meer dan 7.000 forint, ca. € 23). De betaling loopt via de Belastingdienst, per cheque of door periodiek overboeken via de eigen bank (automatische incasso is niet mogelijk). Let op: Het niet betalen van de premie leidt na enige tijd zonder verdere waarschuwing of clementieregelingen onherroepelijk tot beslaglegging door de fiscus, het is dus belangrijk goed zorg te dragen voor de betaling van dit relatief geringe bedrag. De aanvraag voor deze groep mensen kan bij de Belastingdienst middels het Hongaarse formulier T1011 (de T wordt voorafgegaan door een jaartal, dus 16 voor 2016 enz.). Dit formulier is in het Hongaars en behoorlijk ingewikkeld, dus het meenemen van een tolk wordt aanbevolen. In principe moet men nog apart langs bij de Ziekenfondskas voor het aanvragen van het eerder genoemde TÁJ-kártya, maar steeds vaker kan men na het invullen van het juiste formulier dit ook direct bij de Belastingdienst afgeven. Na ontvangst van het Hongaarse ziekenfondskaartje kan deze groep mensen bij de Hongaarse Ziekenfondskas (OEP) gratis een Hongaarse 'EHIC' ('Európai Egészségbiztosítási Kártya') aanvragen, die om de drie jaar vernieuwd moet worden.

12 maanden geregistreerd zijn
Een belangrijke voorwaarde voor het gebruikmaken van deze mogelijkheid (en lage premie) is dat men kan aantonen door de datum op de registratieof verblijfsvergunningspas dat men minimaal 12 maand onafgebroken in Hongarije staat geregistreerd. Voor wie dat nog niet geldt, is er nog een alternatief: men vraagt dan bij de huidige zorgverzekering in Nederland of België een E104-formulier aan. Hierop staat vermeld sinds wanneer men verzekerd is geweest voor de ziektekosten in het betreffende land. Een vereiste in Hongarije is, dat men kan aantonen dat men gedurende het grootste deel van de afgelopen tien jaar verzekerd was. Als men daaraan voldoet, kan men vrijwel direct de Hongaarse ziektekostenverzekering afsluiten. Wie geen E104-formulier als bewijs voor voldoende verzekerde jaren kan overleggen is aangewezen op het afsluiten van een tijdelijke noodverzekering voor alleen dringende zorg in Hongarije. Deze noodverzekering kost echter de helft van het minimale bruto maandloon, momenteel 55.500 forint (ca. € 185). Dit is een erg duur (tijdelijk) alternatief, naast de mogelijkheid om een (nog duurdere) particuliere Hongaarse (expat-)zorgverzekering af te sluiten.

Belangrijk
Het is voor wie van plan is naar Hongarije te emigreren daarom van belang zo spoedig mogelijk na aankoop of huur van een woning een registratiekaart/verblijfsvergunning aan te vragen. Maar ook om zich nog niet direct uit te schrijven uit het thuisland en de eerste tijd de eigen (particuliere) zorgverzekering aan te houden, totdat men de Hongaarse zorgverzekering kan afsluiten.