Wikipedia,  dinsdag 30 oktober 2018

 

Een mas is een traditionele boerderij in Zuid-Frankrijk, maar ook in Catalonië waar het masia (in het Catalaans) of masía (in het Spaans) wordt genoemd.

Een mas was vroeger een grotendeels zelfvoorzienende economische eenheid, die zijn eigen fruit, groenten, graan, melk, vlees en zelfs zijderupsen kon produceren. Gebouwd van lokale steen, met de keuken en ruimte voor dieren op de begane grond, en slaapkamers, opslagplaatsen voor voedsel en vaak een ruimte voor het kweken van zijderupsen op de bovenverdieping. Niet elke boerderij in de Provence is een mas. Een mas onderscheidt zich van de andere traditionele woning in de Provence, de bastide, die de thuisbasis was van een rijke familie.

De mas van de Provence en Catalonië is altijd naar het zuiden gericht om bescherming te bieden tegen de mistralwind uit het noorden. En vanwege de mistral zijn er geen ramen naar het noorden gericht, terwijl aan alle andere zijden de ramen smal zijn om te beschermen tegen de hitte van de zomer en de kou van de winter. Een mas is bijna altijd rechthoekig, met twee schuine daken. De mas in de bergen en in de Camargue heeft soms een complexere vorm.

In de Provence zijn er twee karakteristieke mas types:

De mas in de Luberon heeft de vorm van een lange rechthoek, of soms een L-vorm. Een trap, vaak in het midden, leidt naar een gang op de bovenverdieping, meestal aan de noordzijde van het huis, die uitkomt op de slaapkamers. Op de bovenverdieping is ook ruimte voor opslag van voer voor de dieren, voor graan en voor het kweken van zijderupsen.De kamer waar de zijderupsen werden grootgebracht werd de magnanerie genoemd.

De mas van de Camargue is sterk beïnvloed door het klimaat en de omgeving, en lijkt op een Spaanse haciënda, met grote ruimtes, witte muren, een binnenplaats en gebouwen in de vorm van een U voor de woning en stallen.

De grootte van een mas was afhankelijk van de rijkdom en het aantal bewoners: van 150 vierkante meter tot meer dan 1.000 vierkante meter, inclusief de schuur en andere gebouwen. Naarmate de familie groter werd, werd de mas langer gemaakt om hen te huisvesten. Wanneer een mas klein is en wordt bewoond door een enkele familie met een kleine oppervlakte grond, wordt het een mazet of petit mas genoemd (of maset in het Catalaans).

De mas is altijd gebouwd van goedkope lokale materialen; stenen of hout uit de omgeving. De muren van de mas langs de rivier de Durance waren gemaakt van rivierstenen; die van de Gordes van kalksteen en die van de Roussillon (Rosselló in het Catalaans) en de rest van Catalonië van rode stenen en klei.

In de afgelopen jaren zijn de traditionele mas boerderijen van de Provence en Catalonië zeer gewild en worden ze omgebouwd tot dure huizen en vakantiehuizen (résidences secondaires in Frankrijk, of cases de turisme rural in Catalonië).

Dit werk van valt onder een . Gebaseerd op . Vertaald uit het Engels door Jos Deuling.