Kop-Munt, donderdag 7 september 2017
De hypotheekmarkt in Roemenië
Geen ander land in de Europese Unie heeft zoveel huiseigenaren als Roemenië. Maar liefst 96,1 procent van alle huizen wordt bewoond door de eigenaar
– tegenover 66,9 procent in de gehele EU, zo blijkt uit Eurostat-cijfers. De reden: lage vastgoedprijzen, voordelige hypotheken en flink veel
stimulering vanuit de overheid.
De huizenprijzen hebben een flinke groei laten zien over de laatste jaren, zo blijkt uit gegevens van Imobiliare, een branchevereniging van
makelaars. Met name in de grote steden stegen de prijzen vorig jaar met meer dan vijf procent. Koploper is Kluj-Napoca, de tweede stad van Roemenië,
waar woningen 9,52 procent meer waard werden. Eenzelfde soort stijging was te zien in 2016 en de verwachting is dat dit ook de komende jaren nog
doorzet.
Vuur ontstoken
Van 2002 tot 2007 kende de Roemeense woningmarkt ook een stevige groei, vooruitlopend op de toetreding tot de EU. In de jaren negentig, na de
revolutie waarbij het land het communisme afzwoor, waren hypotheken nauwelijks te verkrijgen. Maar geleidelijk kwam de woningmarkt tot ontwikkeling
en toen het land toetrad tot de NAVO, werd het vuur op de markt echt ontstoken. De eurocrisis gooide echter roet in het eten: woningen verloren ruim
de helft van hun waarde. Maar omdat huizen relatief goedkoop zijn – de meerderheid van de huizen kost minder dan 60.000 euro – werd de weg omhoog
weer snel gevonden.
Inmiddels staat in Roemenië voor 11,5 miljard euro aan hypotheken uit. Ter vergelijking: de Nederlandse hypotheekmarkt is ongeveer 650 miljard euro
groot. In 2005 was de omvang van de Roemeense markt nog 766 miljoen, zo blijkt uit cijfers van de European Mortgage Federation. Volgens de Roemeense
Centrale Bank is de hypotheekmarkt met zo’n 18 procent per jaar toegenomen. Analisten verwachten dat die trend zich zal voortzetten, zij het in een
wat langzamer tempo.
Kritiek op wetten
Roemenië heeft twee wetten aangenomen die hypotheekverstrekkers tamelijk nerveus maakt, en waarover juridische procedures lopen. Ten eerste kunnen
Roemenen – onder voorwaarden – weglopen van hun hypotheekschuld en de bank met het huis opzadelen. Ten tweede zijn banken nu verplicht om hypotheken
in buitenlandse valuta om te zetten in de Roemeense leu. Tegenwoordig wordt de overgrote meerderheid van hypotheken in leu afgesloten, maar dat was
eerder niet het geval: vooral Zwitserse francs waren populair. De Zwitsers lieten begin 2015 de koppeling met de euro los, waardoor de munt sterk in
waarde steeg. Dat was ongunstig voor Roemenen die hun hypotheek in francs hadden afgesloten.
De twee nieuwe wetten, aangenomen vlak voor de verkiezingen van vorig jaar, werden verwelkomd door de bevolking, maar kregen kritiek van het IMF, de
ECB en de Roemeense Centrale Bank – en vooral van hypotheekverstrekkers die hun omzet in gevaar zagen komen.
Overheidsgarantie
De meeste Roemenen gaan naar hun bank voor een hypotheek. Er zijn 37 banken die woningfinanciering verzorgen. Daarnaast zijn er nog 137 andere
geregistreerde instellingen die hypotheken mogen verstrekken, al is hun marktaandeel klein. Het is gebruikelijker voor consumenten om zelf rond te
‘shoppen’ voor een gunstig aanbod dan om naar een adviseur te gaan.
De Roemeense regering heeft verschillende maatregelen in het leven geroepen om woningbezit aan te wakkeren. Het ‘Prima Casa’ programma biedt starters
de mogelijkheid een lening aan te gaan met een overheidsgarantie. In bijna de helft van alle nieuw verstrekte hypotheken maakt men gebruik van de
regeling die in 2009 van kracht werd. Het stimuleringsprogramma maakt het voor jongeren eenvoudig de woningmarkt te betreden, omdat ze slechts vijf
procent van de koopsom als eigen vermogen hoeven in te brengen.
De regeling geldt ook voor Roemenen die in het buitenland werken maar in hun moederland een woning willen kopen. En, anders dan de naam doet
vermoeden, kan Prima Casa ook worden ingezet voor de koop van een volgend huis – mits de nieuwe woning groter en duurder is dan de oude woning. Met
alle wetten en regelingen is de Roemeense woningmarkt behoorlijk in beweging gekomen. En voorlopig lijkt daar geen einde aan te komen.
Dit werk van
valt onder een
. Gebaseerd op
.